Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego i Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego zamierzają zorganizować 6-8 czerwca 2018 w Warszawie interdyscyplinarną konferencję naukową Śmierć, pogrzeb i upamiętnienie władców w Polsce w średniowieczu i czasach nowożytnych.

Problematyka związana z umieraniem i ceremoniałem pogrzebowym, a także wyposażeniem grobowym i różnymi sposobami upamiętniania zmarłych w kręgu dworów królewskiego i wielkoksiążęcego należą do zaniedbanych. Odczuwalne jest separowanie dyscyplin naukowych i brak ujęć syntetycznych, w których wszystkie zachowane źródła pisane (w tym teksty liturgiczne i zapisy nutowe) i materialne (dzieła sztuki i archeologiczne artefakty) byłyby wykorzystywane łącznie. Nekropolie są słusznie traktowane jako jeden z najistotniejszych atrybutów władzy i sposobów akcentowania dominacji terytorialnej, w takim samym stopniu jak inicjatywy historiograficzne, przekazywanie imion w obrębie rodu, czy budowanie ufortyfikowanych rezydencji, z którymi często były związane. Z punktu widzenia współczesnej metodologii badań, jedną z najważniejszych jest koncepcja memorii, w polskiej literaturze historycznej wykorzystywana w zbyt małym stopniu. Wg klasycznych studiów Ottona Gerharda Oexle w tym pojemnym terminie zawierają się jednocześnie dwa znaczenia – pamięć i wspomnienie. Patrząc z tej perspektywy, nekropolie są „substratem pamięci” jak listy imion, albo galerie portretów służące ukazywaniu takich pojęć jak dom, albo ród. Organizatorzy pragną zgromadzić w jednym miejscu historyków, historyków sztuki, historyków literatury, archeologów, a także przedstawicieli nauk medycznych, aby wspólnie podsumować dotychczasowe osiągnięcia i wypracować kierunki badań nad tytułowym zagadnieniem. Spotkanie może pełnić ważną rolę inspirującą i zachęcić do formułowania nowatorskich i pojemnych kwestionariuszy badawczych. Dlatego w pierwszym rzędzie zwracamy się do tych uczonych, którzy skłonni są przygotować ujęcia przekrojowe o ambicjach syntetycznych. Nie znaczy to jednak, że nie interesującą nas studia przypadków. Muszą one jednak stanowić punkt wyjścia do ukazania szerszych zjawisk. Zależy nam też na ujęciach komparatystycznych, w tym na studiach ukazujących tytułową problematykę w kontekście innych krajów.

Wśród zagadnień, który powinny zostać podjęte przez referentów, zwróćmy uwagę tylko na najważniejsze:

• choroby i praktyki medyczne na dworach władców
• okoliczności śmierci władców
• badania antropologiczne i medyczne szczątków władców
• ciało władcy po śmierci (np. ewisceracja, balsamowanie)
• testamenty władców
• władcy wobec „sztuki dobrego umierania”
• toposy literackie związane z umieraniem i pogrzebami (np. ultima verba)
• niszczenie pamięci (np. „trwonienie majątku”/przejmowanie skarbu/majątku) władcy
• wybór miejsca pochówku
• ceremoniał pogrzebowy
• sposób organizacji pogrzebów (przebieg, symbolika, aspekty finansowe)
• śmierć, pogrzeby i upamiętnienie królowych
• liturgia za zmarłych władców
• żałoba i pamięć o zmarłych władcach poza miejscami ich pochówku
• uroczystości pogrzebowe władców i członków ich rodzin poza Polską
• oprawa literacka i muzyczna uroczystości
• oprawa heraldyczna uroczystości
• kazania pogrzebowe
• przekazy ikonograficzne jako źródło do badań nad kulturą pamięci
• pochówki władców w kontekście archeologicznym i historyczno-artystycznym
• nekropolie władców i fenomen ciągłości upamiętnienia
• nagrobki, epitafia i inne składniki memoriirola stroju w uroczystościach pogrzebowych
• castrum doloris
• pochówki serc władców

​Prosimy o nadsyłanie zgłoszeń (wraz z krótkim abstraktem) najpóźniej do końca grudnia 2017 na adres jednego z sekretarzy konferencji.

Organizatorzy zastrzegają sobie prawo wyboru referatów w przypadku dużej liczby zgłoszeń. Informacje o potwierdzeniu udziału w konferencji podamy do połowy stycznia 2018 r.

Organizatorzy pokrywają Referentom koszt noclegów i wyżywienia w czasie trwania konferencji. Nie przewidujemy opłat konferencyjnych. Czas trwania referatu przewidziany jest na 20 minut.

dr hab. Marek Walczak                   dr hab. Piotr Węcowski
Instytut Historii Sztuki UJ              Instytut Historyczny UW
ul. Grodzka 53                                  ul. Krakowskie Przedmieście 26/28
31-001 Kraków                                 00-927 Warszawa
walczak.ihs@poczta.fm                      pwecowski@uw.edu.pl

Sekretarze:

mgr Barbara Grela
Instytut Historii Sztuki UJ
ul. Grodzka 53
psp_basiag@op.pl

mgr Hanna Rajfura
Instytut Historyczny UW
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28,
00-927 Warszawa
hanna.rajfura@student.uw.edu.pl

mgr Patrycja Szwedo
Instytut Historyczny UW
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28,
00-927 Warszawa
patrycja.szwedo@student.uw.edu.pl