"Klasycy teorii i historii sztuki"
2012 r. powstała nowa seria wydawnicza p.t. "Klasycy teorii i historii sztuki" pod redakcją prof. Wojciecha Bałusa
» Johann Joachim Winckelmann, Dzieje sztuki starożytnej, Kraków 2012
Wydane w roku 1764 Dzieje sztuki starożytnej Johanna Joachima Winckelmanna uważane są za książkę inicjującą dwie nowoczesne dyscypliny naukowe: archeologię i historię sztuki; należą do kanonicznych tekstów kultury europejskiej. Autor po raz pierwszy posłużył się w nich na szeroką skalę kategorią stylu jako narzędziem opisu, analizy i periodyzacji dziejów sztuki greckiej, dokonał też podziału dziejów antycznej twórczości artystycznej na cztery okresy. Książka składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawione zostały poglądy Winckelmanna na istotę sztuki starożytnej oraz jej rozwój. Autor nakreślił dzieje twórczości artystycznej od jej początków, poprzez starożytny Wschód, Egipt, Fenicję, Persję, Etrurię do Grecji oraz Rzymu. Część druga poświęcona została wyłącznie bliższej charakterystyce sztuki greckiej. Książka ta przyniosła wykład normatywnej estetyki klasycystycznej, determinując na prawie sto lat obraz antyku i jest też jednym z najważniejszych manifestów niemieckiego klasycyzmu.
» Gotthold Ephraim Lessing, Laokoon, czyli o granicach malarstwa i poezji, Kraków 2012
Laokoon Gottholda Ephreima Lessinga jest dziełem przełomowym. Obficie czerpiąc z dorobku XVII- i XVIII-wiecznej myśli estetycznej i teoretyczno-artystycznej, stanowił podsumowanie refleksji nad wieloma istotnymi jej problemami: nad wzajemnym stosunkiem literatury i sztuk plastycznych, nad specyfiką medium artystycznego przynależnego każdej ze sztuk, nad przywilejami i ograniczeniami poszczególnych dziedzin twórczości artystycznej.
» Marian Minich, O nowy typ muzeów sztuki, Kraków 2018
Cenny dokument czasów, tutaj starannie opracowany naukowo przez Pawła Brożyńskiego, który należy czytać pomiędzy wierszami. W książce O nowy typ muzeów sztuki Mariana Minicha, zza polemiki z historyczno-chronologicznym podejściem do wystawiennictwa muzealnego wyłania się wielowarstwowy obraz złożonej sytuacji kultury i sztuki w Polsce po drugiej wojnie światowej.
Marek Bartelik, autor Early Polish Modern Art. Unity in Multiplicity,
prezes stowarzyszenia krytyków sztuki AICA
Ważne świadectwo polskiego muzealnictwa. Osoba Mariana Minicha zasłużenie wraca w krąg wizjonerów polskiej sztuki. Pisma pierwszego dyrektora Muzeum Sztuki w Łodzi dają wgląd w ówczesny kontekst polskiego życia kulturalnego oraz idee konieczne dla rozwoju sztuki. Minich pisze o sztuce z naciskiem na jej poznawcze wartości i umożliwienie jej jak najpełniejszego wyrazu w celu realizacji misji budowania społecznej świadomości artystycznej oraz przełamywania konserwatywnego myślenia muzealnego. To pozycja już historyczna, ale paradoksalnie, mimo ogromnego rozwoju nauki kuratorskiej i muzealniczej, dzisiejszym celom galerii czy muzeów sztuki, przy strukturalnym zaniedbaniu edukacji artystycznej, przyświecają te same ambicje.
Stanisław Ruksza, historyk sztuki, kurator, dyrektor TRAFO Trafostacji Sztuki w Szczecinie
Obok literatury, teatru i filmu, muzea powinny wziąć niewątpliwie wybitny udział w likwidacji wielojęzycznej wieży Babel naszych czasów, przez ukazanie moralności sztuki, jej wysiłku w kierunku ustawicznego porządkowania nowych elementów rzeczywistości, dla uzyskania możliwie najwyższej świadomości, wobec rozkołysanych przez groźne strumienie historii sił otoczenia. Powinny wziąć udział w rozszerzaniu podstaw intelektualnych i socjalnych, za pomocą pokazania czynników rozwoju form sztuki. Proces ten będzie miał również wybitne, aczkolwiek pośrednie znaczenie dla zrozumienia i urzeczywistniania wolności i sprawiedliwości społecznej, poprzez antycypację perspektyw sztuki – rzutowania płynnej rzeczywistości w sferę idealnych i utylitarnych wizji artystycznych.
Marian Minich, fragment książki
SPIS TREŚCI
Paweł Brożyński – Maszynopisy nie płoną (nota wydawnicza)
Agnieszka Minich-Scholz – Wspomnienie o Ojcu
Cenny nabytek łódzkiego Muzeum
Marian Minich – O nowy typ muzeów sztuki
Paweł Brożyński – Muzeum w płynnej rzeczywistości
Magdalena Kunińska – Heinrich Wölfflin – Władysław Podlacha – Marian Minich: w stronę systematyki „strony plastycznej jako centralnego zagadnienia dzieła sztuki”
Biogram Mariana Minicha
Bibliografia pism Mariana Minicha
Indeks
» Piotr Krasny, Michał Kurzej, Mediolańskie instrukcje o budynkach i sprzętach kościelnych wydane na polecenie Karola Boromeusza i ich recepcja w Kościele katolickim, Kraków 2021
książka Mediolańskie instrukcje o budynkach i sprzętach kościelnych wydane na polecenie Karola Boromeusza i ich recepcja w Kościele katolickim opracowana przez Piotra Krasnego i Michała Kurzeja, zawierająca pierwszy polski przekład słynnych Instructionum fabricae et supellectis ecclesiasticae, zaopatrzony w obszerne wstępy i aparat naukowy.
Instrukcje o budynkach i sprzętach kościelnych (1577), opracowane na zlecenie i pod nadzorem kardynała Karola Boromeusza (1538–1584) przez duchownych wspierających go w zarządzaniu archidiecezją mediolańską, są uważane za najważniejszy dokument, określający zasady kształtowania katolickiej sztuki sakralnej w epoce po Soborze Trydenckim. Z zawartych w nich, jasno sformułowanych regulacji korzystano w niemal całym świecie, starając się jak najlepiej dostosować formy dzieł sztuki do wymogów liturgii i do przekazywania za ich pomocą prawd wiary. Instrukcje odegrały też kluczową rolę w sformułowaniu nowożytnej łacińskiej terminologii liturgiczno-artystycznej. Obszerne wprowadzenia do polskiego wydania instrukcji wyjaśniają okoliczności powstania tego dzieła i problematykę jego autorstwa oraz wskazują jego miejsce w dorobku piśmiennictwa artystycznego XVI stulecia. Zalecenia zawarte w instrukcjach skonfrontowano też z formami dzieł sztuki sakralnej, zrealizowanymi pod nadzorem Boromeusza i drobniejszymi wypowiedziami na temat sztuki, sformułowanymi przez niego i w jego środowisku.
Książka została przygotowana i opublikowana dzięki środkom z grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Przetłumaczenie, opracowanie naukowe i wydanie krytyczne Instrukcji budowania i wyposażania kościołów Karola Boromeusza” (nr umowy 0250/NPRH7/H22/86/2018).
